NË IXUAR U HAP LUFTA ATË NATË...

Më 26 janar 1943 çeta “Hajredin Tremishti”, që ishte çeta e parë partizane e Kurveleshit, ndodhej në Fterrë. Ajo në bashkëpunim me çetën territoriale të Fterrës dhe të një pjese të njësitit të Çorrajt dhe Borshit kishin vendosur të sulmohej dhe asgjësohej postblloku fashist në Borsh. Qenë bërë përgatitjet e nevojshme. Duke shfrytëzuar errësirën e natës dhe fshehtësinë e lëvizjes u sigurua afrimi e vendosja e partizanëve pa u diktuar deri disa metra afër pozicioneve të fashistëve italianë.
Duke u gdhirë 27 janar 1943 partizanët hap zjarr me të gjitha armët: me pushkë, me bomba dore dhe mitrolozë të lehtë. U krijua një përshtjellim i madh në ndërtesën ku rrinin italianët. U dëgjuan britma. Mitrolozi i rëndë italian nga bunkeri hapi zjarr rrethor të vazhdueshëm. Lufta vazhdoi disa orë. Pritej që italianët të dorëzoheshin. Çatia e godinës ku rrinin ushtarët italianë ishte shkatërruar plotësisht. Partizanët kishin arritur në derën endërtesës e pranë bunkerit. Në momentin më kritik për forcat italiane, nga Palermua po vinte një forcë e re në ndihmë të postbllokut. Rrethimet dhe lufta në dy frontet u bë e vështirë.
Forcat partizane u tërhoqën në drejtim të Fterrës. Në këtë luftë u vra trimi i paepur Fuat Mato dhe u plagos Shuquri Sadiku.
Nën zjarin e mitrolozave të armikut ne mëundëm të tërhiqnim trupin pa jetë të Fuatit. Rol të veçantë luajti luftëtari i fortë dhe trim Veip Mero.
Ky aksion shumë i guximshëm pati një rëndësi të madhe për rritjen e urrejtjes të popullit për pushtuesit fashistë dhe bashkëpunëtorët e tyre, pë r shtimin e radhëve partizane, për mobilizimin e popullit në luftë për çlirimin e vendit, për rritjen e eksperiencës në orgfanizimin dhe zhvillimin e luftimeve në shkallë më të madhe, që u realizua më vonë dhe mbi të gjitha në rritjen e besimit në luftën dhe fitoren mbi armikun.
Pashom ZHUPA
Ish pjesëmarrës në aksion
Nr. 6 – shkurt, 1998





E ZEZA NATE E JANARIT

Fuat Mato, djali i vogël i Jasharit dhe Fatimesë, vëllai i Turhanit dhe Xhanes (motra e vetme e Fuatit dhe Turhanit), lindi në Fterrë në qershor 1927.
Ishte 26 janar 1943.
Atë ditë u ngarkua me detyrën e korrierit në Çorraj. Shokët deshën ta ruanin korrierin e vogël e të papërtuar. Por Fuati mbasi kreu detrën engarkuar fluturoi si era dhe dhe i doli çetës përpara tek shkonin në përpjekje me fashistët.
Në postbllokun armik, së bashku me bombat e partizanëve të tjerë, ranë edhe bombat e Fuatit. Po...aty e mori plumbi
dhe ra në vijën e parë, dëshmori i parë i rinisë së Kurveleshit.
Në Fterrë i u thurr kënga me vaj:
E zeza natë e janarit, e zeza,
Në postëbllok u ndez zjarri, e zeza,
Kush u hodh në flakë i pari, e zeza,
Djali i vogël i Jasharit, e zeza,
Fuati, petrit i malit, e zeza.
Në Fterrë më 28 janar 1943, në ceremoninë e varrimit erdhën edhe përfaqësues të rinisë nga të gjithë fshatrat e Kurveleshit.
Një fjalim të zjarrtë mbajti Birçe Sinamati nga Kuçi. Tek varri i Fuatit bëri për të betimin Hiqmeti ynë.
Memo Meto komisari i solli nënë Fatimesë ngushëllimet e partizanëve të krahinës. Dhe aty për aty ngriti vjershën aq të njohur:
Në Ixuar u hap lufta atë natë,
Dhe në Fterrë ulërima, një mandatë.
Plot me vaj e ulërima gjithë fshati,
Sillej trupi luftëtarit Fuat Mati.
Që nga turma del një grua me tumane
Po del nëna e Fuatit, një spartane,
u flet shokëvë dhe shoqeve krenare,
siç e kanë zakon nënat shqipëtare
dhe u thotë: Për Fuatin mos vajtoni
dhe për ngushëllim tek mua mos nxitoni,
se si djalin tim Fuatin këtë herë,
Fashizmi do të na vras edhe të tjerë…
Të ngrihemi që të gjithë djalë e plak,
Se liria i ka rënjt mu në gjak.

Dilaver SHKURTI
bashkëmoshatar dhe shok i Fuatit
Nr. 6 – shkurt, 1998

Enter supporting content here